Денеска е Велики четврток: Знаете ли точно што се слави?

Велики четврток е денот кога започнуваат Деновите на Вознесението, а на тој ден Црквата се сеќава на Тајната вечера, каде што Исус Христос, во пресрет на својата страст, смрт и воскресение, ја востанови Евхаристијата и светата тајна свештенство.

На Велики четврток Христос им остави на учениците заповед за братска љубов.

Во секоја епархиска заедница, утрото на Велики Четврток се слави маслено осветување на кое епископот и свештениците кои се дел од епархиското свештенство ги обновуваат своите хиротониски ветувања. Се благословуваат и масла за празнување на светите тајни: катихумено масло, масло за помазание на болни и свети Божиќ.

Вечерта, на мисата на Господовата вечера, се става акцент на знакот на братската љубов, а на таа миса свештеникот им ги мие нозете на верните.

За време на Света Троица, односно од четврток до сабота, не се вршеше редовно тешка работа на терен. Во тие денови не бијат црковните ѕвона, а во јужна Хрватска обичај е да се врзат камбаните на Велики четврток.

Велики петок – одбележување на Христовото страдање

Велики петок е единствениот ден во годината кога Католичката црква не празнува миса, но има ритуали.

Тоа е ден на сеќавање на Христовото страдање, распнувањето и смртта, така што литургијата не предвидува празнување на светата миса, но христијанската заедница се собира да размислува за големата тајна на злото што го угнетува човештвото, да ги одбележи Христовите страдања во светлината на Божјото Слово и со впечатлива литургија.

За да се изрази љубовта и учеството на верниците во страдањата Христови, христијанската традиција поттикна различни облици на народно побожност, поворки и свети претстави кои сакаат што подлабоко да ги втиснат чувствата на вистинското учество во Христовата жртва што е можно подлабоко во душата на верникот.

Меѓу овие побожности особено се издвојува Крстниот пат, кој е збогатен со различни духовни и уметнички изрази кои зависат од сензибилитетот на различните култури.

Сите католички верници на возраст од 18 до 60 години постат на Велики петок, што значи дека човек јаде до срце еднаш дневно и јаде уште два пати, а за оние над 14 години задолжително е да не јадат месо, односно тој ден не се јаде месо.

На Велики петок обично се јаде риба, особено во крајбрежните области, а во северна Хрватска, грав, сушено овошје, компоти, штрудла со сирење и тесто со ореви и семе од афион. Во претходните периоди луѓето пиеле и чаша црвено вино како спомен на пролеаната Христова крв.

Еден од хрватските обичаи се таканаречените жудије, чувари на Христовиот гроб во јужните хрватски региони. Жудија се составени од 12 стражари предводени од т.н. командант. со Јуда како тринаесетти член. Тие обично се облечени во униформи на римски војници. Поставувањето започнува на Велики четврток, кога излегуваат пред олтарот, каде што чуваат стража во смени од четири до Воскресното бдение.

Судските обичаи завршуваат во Велика Сабота, кога се пеат „Глорија“ и „Слава на Бога висини“. Откако ќе се изгаснат светлата, се слуша силен шум и извик: „Исус воскресна“, светлата повторно се палат, а аџиите паѓаат на подот и бегаат од страв.

Голема сабота – ден на длабока тишина

Големата сабота е обележана со длабока тишина, црквите се соголени и не се планирани литургиски прослави, а големо значење се придава на пристапот до Таинството на помирувањето.

Големата сабота завршува со Воскресното бдение, кое ја воведува неделата на Христовиот Велигден.

Црквата бдее со новиот благословен оган и размислува за големото ветување содржано во Стариот и Новиот завет, за конечното ослободување од старото ропство на гревот и смртта.

Заедно со велигденската свеќа во Црквата, одекнува голема велигденска најава: Христос навистина воскресна, смртта нема повеќе моќ над него! Со својата смрт го победи злото засекогаш и на сите луѓе им го даде Божјиот живот.

Според древната традиција, за велигденското бдение, катехумените добиваат крштевање, со што се нагласува учеството на сите христијани.

Деновите на Света Троица – Велики четврток, Велики петок и Велика Сабота обично се нарекуваат „свети“ или „велики“ затоа што овозможуваат повторно преживување на централниот настан на христијанското откупување и ги запознаваат верниците со суштинското јадро на христијанската вера: страста, смртта и воскресението на Исус Христос.

Тоа се денови кои го сочинуваат срцето и стожерот на целата литургиска година како и на животот на Црквата.

Велигденското бдение на Велика Сабота се празнува во различни периоди, а на бдението има благослов на народот во тајната на Христовата смрт и воскресение.