Вашиот телефон е паразит кој ви го краде животот: Науката ја откри неверојатната вистина

Вошките, болвите и цревните црви се придружници на човештвото низ целата историја. Но, најголемиот паразит на модерното време не е некој крволочен безрбетник. Тој е елегантен, со стаклена предна страна и дизајниран за да создава зависност. Неговиот домаќин е секој човек на Земјата кој има интернет.

Паметните телефони далеку од тоа да се безопасни алатки. Тие паразитираат врз нашето време, нашето внимание и нашите лични податоци – сè во корист на технолошките компании и нивните огласувачи. Ново истражување, објавено во научно списание, предупредува дека паметните телефони претставуваат сериозен општествен ризик – кој станува очигледен кога ќе се разгледа низ призмата на паразитизмот.

Биолозите дефинираат паразит како организам кој има корист од близок однос со друг организам – домаќинот – при што домаќинот трпи штета. Вошките, на пример, целосно зависат од човекот за преживување. Тие се хранат исклучиво со човечка крв, а ако се одвојат од домаќинот, преживуваат многу кратко – освен ако не најдат нова глава. Во замена за нашата крв, вошките не нè наградуваат со ништо освен со непријатен чешање.

Паметните телефони целосно ги променија нашите животи. Од навигација низ градовите до следење на здравјето – овие уреди во џеб ни го олеснија секојдневието. Толку многу, што ретко се одвојуваме од нив. Сепак, покрај сите придобивки, многумина од нас се робови на своите телефони и бесконечното скролање, неспособни навистина да се исклучат.

Како паметните телефони станаа наши паразити

Не секој близок однос помеѓу видови е паразитски. Многу организми што живеат во и на нас се корисни. Размислете за бактериите во нашите црева – тие можат да преживеат само во нашето тело, хранејќи се со тоа што ние го јадеме. Но, тие нè наградуваат со посилен имунитет и подобра дигестија.

Односот меѓу луѓето и паметните телефони започна како взаемно корисен. Технологијата им помогна на луѓето да останат поврзани, да се движат низ мапи и да најдат корисни информации. Но, истражувачите тврдат дека овој однос преминал во паразитски.

Како што паметните телефони станаа речиси неопходни, некои од најпопуларните апликации почнаа повеќе да им служат на интересите на компаниите и огласувачите отколку на самите корисници. Овие апликации се дизајнирани да влијаат врз нашето однесување – да нè натераат да продолжиме да скролатe, да кликнеме на реклами и да останеме залепени за екранот.

Податоците за нашето онлајн однесување се користат за понатамошна експлоатација. Вашиот телефон се „грижи“ за вашите цели и желби – како да поминувате повеќе време со децата – само до тој степен што тие информации му помагаат подобро да ви ја зароби вниманието.

Што можеме да направиме против „паразитот“ во нашиот телефон

На Големиот корален гребен, мали шарени риби формираат „чистечки станици“ каде што поголемите риби им дозволуваат да ги исчистат од мртва кожа и паразити. Тоа е однос од кој корист имаат и двете страни – големите риби се ослободуваат од паразити, а малите добиваат храна.

Понекогаш, сепак, малите риби „измамуваат“ и ги гризат своите домаќини, претворајќи корисна врска во паразитска. Големите риби можат да ги казнат прекршителите така што ќе ги избркаат или нема повеќе да им дозволат пристап. Тука рибите покажуваат нешто што биолозите го сметаат за клучно за одржување рамнотежа – контрола.

Дали можеме доволно да ја контролираме експлоатацијата од страна на паметните телефони и да го вратиме односот што ни носи корист? Природата покажува дека се потребни две нешта: способноста да ја препознаеме експлоатацијата додека се случува и можноста да реагираме.

Кога станува збор за паметните телефони, тешко ја забележуваме таа експлоатација. Технолошките компании што креираат апликации и функции за да нè натераат да го земеме телефонот – не го рекламираат тоа. Дури и ако сте свесни дека апликациите ве искористуваат, реагирањето е многу потешко од обичното оставање на телефонот.

Повеќето од нас се зависни од паметните телефони за секојдневните задачи. Наместо да помниме нешта, ја префрламе одговорноста на уредите. Кај некои луѓе, ова го менува начинот на кој размислуваат и паметат. Се потпираме на камерата за снимање важни моменти – или само за да запомниме каде сме го паркирале автомобилот.

Државата и компаниите дополнително ја зацврстија нашата зависност од телефони, префрлувајќи ги своите услуги на интернет и апликации. Откако еднаш ќе го земеме телефонот за да пристапиме до банка или државна услуга – битката е веќе изгубена.

Како да го промениме нерамноправниот однос

Како тогаш да го исправиме нерамноправниот однос со телефоните и да го претвориме паразитскиот однос во корисен? Научните анализи покажуваат дека индивидуалниот избор не е доволен за корисниците сигурно да дојдат до посакуваната промена. Поединечно, сме послаби од технолошките гиганти со кои се соочуваме.

Забраната за социјални мрежи за деца, која ја воведе австралиската влада, е пример за колективна акција која може да го ограничи она што овие „паразити“ можат законски да го прават. За да победиме во оваа борба, потребни се и ограничувања за апликациите за кои се знае дека создаваат зависност – како и за собирањето и продавањето на нашите лични податоци.