Компјутерите ќе бидат уште помали и поевтини

Одамна поминаа времињата кога компјутерот беше само голема машина на или под маса, со голем и тежок монитор, тастатура и глушец.

Во раните 80-ти, ликовите од култната серија Star Trek (Ѕвездени патеки), користеа тенки лаптоп компјутери со големина на книга во нивниот вселенски брод. Некогаш тоа беше научна фантастика, додека денес е сосема нормална појава.

Одамна поминаа времињата кога компјутерот беше само голема машина на или под маса, со голем и тежок монитор, тастатура и глушец. Прво, разни лаптоп компјутери, потоа таблети и компјутери „2-во-1“, фундаментално го редефинираа начинот на кој гледаме на работата во дигиталниот и виртуелниот свет. Се разбира, модерните паметни телефони во суштина не се само компјутери, туку и суперкомпјутери.

Експертите пресметале и дека најевтиниот паметен телефон на денешницата е околу 80 милиони пати побрз од „Apollo Guidance Computer“, компјутерот што управувал со летот на луѓето до Месечината.

Компјутер на дланка

Во последната деценија, големата побарувачка за паметни телефони и забавната индустрија најмногу придонесоа за намалувањето на компјутерите и зголемувањето на нивната моќ за обработка на необработени податоци. Бидејќи имаше потреба ТВ уредите да станат паметни, беше неопходно да се развијат чипови способни да обработуваат голема количина на податоци потребни за репродукција на видео со висока дефиниција (Full HD или 4K-UHD).

Репродукцијата на видео е една од најсложените задачи за секој процесор. На услугата YouTube, на пример, секое видео е достапно во неколку резолуции, може да има преводи на неколку јазици и да има интерактивни елементи за друга содржина. Обработката на видео е уште позахтевна кај малите уреди како паметните телефони, кои исто така немаат никакви можности за активно ладење на мемориските чипови, главниот процесор и чипот за обработка на видео.

A15 од Apple покажува колку се моќни мобилните процесори. Првпат претставен за паметните телефони од генерацијата iPhone 13, A15 има дури 15 милијарди транзистори, специјален „невронски“ процесор за вештачка интелигенција (Вештачка интелигенција, AI) и може да изврши 15.800 милијарди пресметковни операции во секунда. Овој чип, како и повеќето слични решенија кај паметните телефони од други производители, исто така е SoC (Систем на чип, компјутер на еден чип), што практично значи дека го содржи главниот процесор, разни контролери за надворешни уреди и видео процесор .

Исто така, Apple успеа да интегрира нова генерација на процесори „M-Apple Silicon“ дизајнирани за десктоп и лаптоп компјутери во најновите модели на својот таблет iPad. Актуелниот iPad Pro модел има процесор М4, екран со дијагонала од 11 или 13 инчи и поддршка за сите најнови комуникациски стандарди, како што се 5G и WiFi-6.

Конкуренцијата од Кина не заостанува. Гигантот Huawei неодамна го претстави својот нов сет на чипови SoC под името Kirin 9010. Овој чип има 12 јадра (системски јадра) и е произведен во 7-нанометарска технологија, додека новите ревизии на процесорот ќе бидат произведени во најновите 3- нанометарска технологија. Исто така, важно е да се напомене дека овој SoC процесор е произведен од друг кинески гигант, Semiconductor Manufacturing International Corporation (SMIC), што е чекор напред во целосната независност на кинеските производители од фабриките во Тајван, кои официјален Пекинг ги смета за дел од својата територија. . Токму технологијата на чипови од три нанометри, како и никогаш не докажаните тврдења на американската разузнавачка заедница за „шпионажа преку електронска опрема од Кина“ беа причина за воведување на цела серија санкции за кинескиот технолошки сектор. Huawei до неодамна користеше и мемориски чипови од јужнокорејскиот „SK Hynix“, но се сврте и кон домашните добавувачи во оваа област.

Политика или технолошки напредок

Во последните години, чиповите и процесорите не се само економски, туку и една од најважните теми во високата меѓународна политика. Брзиот развој на вештачката интелигенција бара зголемен број на напредни чипови, додека ресурсите се многу ограничени. Скапоцените метали (злато, платина и сребро), кои се користат во бројни компоненти за компјутери и паметни телефони, се особено дефицитарни.

Администрацијата на САД во заминување на почетокот на својот мандат прокламираше дека „информациската безбедност на САД е еден од нејзините приоритети“ и за таа цел ја започна програмата CHIPS. Иако имаше некои помали напредоци и беа потрошени десетици милијарди долари, САД не ги подобрија значително своите FAB способности (производство на чипови „од нула“). Причината е што технолошките производи на американските компании се произведуваат во Тајван, Јужна Кореја и Виетнам повеќе од една деценија, а во најголем дел во Кина и користат голем број мали компоненти од кинески производители.

Еден од најдобрите примери е споменатиот iPhone. И денес на овој американски паметен телефон на Apple пишува „Дизајниран во Калифорнија, склопен во Кина“. Треба да се каже дека Apple инвестира се повеќе во производството во Индија, бидејќи пазарот на мобилни уреди таму е најбрзо растечки во светот.Новите модели за оваа година, iPhone 16, за прв пат целосно ќе бидат произведени во фабриката Foxconn во градот Сриперумбудур, во провинцијата Тамил Наду. Самиот Foxconn (Hon Hai Precision Industry) останува главен производител на уреди за Apple, првенствено во неговите фабрики во Шенжен.

Ќе бидат уште поевтини

Новиот дизајн на мобилни чипови ќе ги направи уште поевтини паметните телефони и малите компјутери (SBC, компјутер со една плоча) во наредните години. Дизајнот на процесорот RISC-V е отворен стандард за кој придонесуваат голем број производители. За разлика од водечките дизајни на x86 (за класични компјутери) и ARM (за мобилни процесори), кои се оптоварени со бројни патенти, RISC-V може да се развива и подобрува релативно слободно. За крајниот корисник тоа значи многу поевтин нов уред, во опсег од неколку десетици до сто долари.

Сè почеста е т.н. дизајн на пико табла, каде што самиот компјутер е помал од денешниот просечен паметен телефон, што овозможува нивна интеграција во голем број уреди за забава (паметна сет-кутија), нова генерација на сè-во-едно ТВ уреди кои стануваат „џиновски паметни телефони“ со различни апликации и во различни возила – од електрични велосипеди и мотоцикли до автомобили.

Исто така, архитектурата RISC-V овозможува користење на цела низа оперативни системи со отворен код, како што се Fedora, OpenSuse, Ubuntu и Debian.