Може ли скриениот океан на Марс да поттикне човечка населба?

Една нова студија на НАСА сугерира дека има океан од вода под површината на Марс, што поттикнува разговори за човечко населување на планетата.

Големо количество течна вода може да се најде под карпестата, кафеава карпеста кора на Марс, доволно за да се направи цел океан, според студијата на НАСА, чии резултати беа објавени во списанието Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).

Ви пренесуваме повеќе за најновото откритие на НАСА и што тоа ни кажува за потенцијалот за човечки населби на Црвената планета во иднина.

Како НАСА најде вода на Марс?

Роботската вселенска сонда на НАСА InSight Lander слета на Марс во 2018 година. Ги проучувала сеизмичките бранови на планетата, кои читале податоци од повеќе од 1.300 земјотреси пред да се исклучи пред две години.

InSight собра податоци од рамнина во близина на екваторот на планетата наречена Elysium Planitia.

Група истражувачи ги комбинираа овие податоци со компјутерски модели и шпекулираа дека подземните води се најверојатното објаснување за сеизмичките отчитувања.

И додека НАСА пронајде течна солена вода на Марс во 2015 година, најновото откритие е значајно бидејќи укажува на голема количина вода што планетата веројатно ја држи во пукнатини на 11,5 до 20 километри под површината.

Водечкиот научник за истражување, Вашан Рајт, од Институтот за океанографија Скрипс на Универзитетот во Калифорнија, Сан Диего, рече дека ако податоците од InSight собрани на Elysium Planitia се репрезентативни за остатокот од Марс, ќе има доволно вода за да се наполни глобалниот океан еден до два километри длабоко.

Ќе бидат потребни дупчалки и друга опрема за дополнително истражување и потврдување на присуството на вода.

Научниците одамна открија дека Марс некогаш имал вода, можеби дури и во големи количини. Минатата година, кинески ровер на Марс исто така откри дека водата може да биде пораспространета отколку што се мислеше.

„Имаше мислења дека дел од водата исчезна кога Марс ја загуби атмосферата“, изјави Рајт за Ал Џезира.

Како Марс ја изгуби атмосферата?

Аластер Ган, радио-астроном од Центарот за астрофизика Џодрел банка на Универзитетот во Манчестер, изјави за Би-Би-Си дека Марс некогаш имал силно магнетно поле како Земјата.

Движењето на стопеното железо во јадрото на Земјата создава поле кое штити од космичко зрачење и сончевиот ветер, што се однесува на енергетски наелектризираните честички кои течат од сонцето.

Сепак, Марс внатрешно се олади и го исклучи ова поле. Сончевиот ветер му ја одзеде атмосферата на Марс, правејќи го ладен и сув.

Ќе има ли човечки населби на Марс?

„Упорност роверот“ на НАСА, кој беше лансиран во 2020 година, произведуваше кислород на Марс, изјави за Ал Џезира Амитабха Гош, вселенски научник кој работеше со НАСА.

„Ни треба само вода во некаков облик за опстанок на луѓето, како и за производство на ракетно гориво“, вели Гош.

Плановите за луѓето да го колонизираат Марс не се нови.

Милијардерот и технолошки претприемач Илон Маск се обидува да го колонизира Марс повеќе од една деценија под водство на SpaceX, неговата ракетна компанија.

Вработените во SpaceX долго време работат на план за марсовски град што може да се оди, комплет со куполи живеалишта и вселенски одела.

„Илон Маск гради ѕвезден брод кој би можел да превезе 200 луѓе на Марс за шест месеци. Сè доаѓа заедно“, додаде Гош.

Веб-страницата на SpaceX смета дека Марс е еден од најблиските соседи на Земјата погодни за живот.

Маск не е единствениот кој сонува за град на Марс. Вселенската програма на Обединетите Арапски Емирати, поточно вселенскиот центар Мохамед Бин Рашид, има за цел да воспостави човечка населба на Марс до 2117 година.

„За 10-15 години, можеби веќе нема да изгледа како научна фантастика“, вели Гош.

Кој би живеел на Марс?

Малку е веројатно дека повеќето луѓе ќе можат да си дозволат да живеат на Марс, доколку се воспостават човечки населби на планетата.

Цените на вселенските мисии се многу високи. Во 2011 година, милијардерот на Cirque Du Soleil, Гај Лалиберте, плати 35 милиони долари за да оди во вселената.

Со седиште во Лас Вегас Bigelow Space Operations (BSO) во 2019 година соопшти дека ќе им наплати на приватните астронаути 52 милиони долари за посета на Меѓународната вселенска станица месец или два.

Дали луѓето треба да живеат на Марс?

Можноста луѓето да живеат на Црвената планета покрена етички прашања: некои се прашуваат дали е правилно да се пресели на „резервна планета“ откако ќе биде направена еколошка штета на Земјата.

Иан Стонер, инструктор на Катедрата за филозофија на колеџот Сент Пол во Минесота, напиша статија во која се расправа против човечките населби на Марс на морална основа.

„Човечкото присуство на Марс“, тврди тој во написот, „веројатно ќе претставува значително инвазивно или деструктивно истражување на околината на Марс. Луѓето ќе пренесат бактерии, квасци и габи во околината на планетата“.

Земјата е веќе нарушена со уништување на животната средина поради затоплувањето што резултираше со зголемување на нивото на морето, поплави и суши. Истражувањето на Истражувачкиот центар Пју од 2023 година анкетирало 10.329 возрасни Американци за нивните врвни приоритети за мисиите на НАСА. Речиси две третини или 60 отсто од испитаниците сакале НАСА да ги следи астероидите кои би можеле да удрат во Земјата.

За 50 отсто од испитаниците, главен приоритет бил следењето на клучните делови од климатскиот систем на Земјата. Само 11 отсто од испитаниците го навеле истражувањето на Марс како нивен главен приоритет.

Кетрин Хејхо, директорка на Климатскиот научен центар на Техничкиот универзитет во Тексас, во интервју за американското издание Aerospace America, ја критикуваше идејата дека Марс треба да се колонизира наместо да се решаваат проблемите со климатските промени на Земјата.

„Ако не преземеме акција за да ги намалиме и евентуално да ги елиминираме нашите емисии на јаглерод, тие ќе ја совладаат човечката цивилизација каква што ја знаеме, долго пред Марс да биде подготвен да биде колонизиран од голем број луѓе“, рече Хејхо.

Додека вселенските мисии открија нови детали за присуството на вода и кислород на Црвената планета, Марс сè уште не е истражен од вселенски мисии со екипаж. Нема доволно информации за тоа колку долго луѓето можат одржливо да преживеат на планетата.